Schildkliercentrum Hasselt
Penneveldstraat 1 – 3500 Hasselt
0485 895 433
Geneesmiddelen bij schildklieraandoeningen
Geneesmiddelen bij een te traag werkende schildklier
Levothyroxine
Levothyroxine of T4 is de klassieke behandeling van een te trage schildklier. In omstandigheden waarbij de schildklier onvoldoende snel werkt (hypothyroïdie) wordt een dergelijke behandeling gestart. Als iemand schildklierhormoon neemt dient geregeld een bloedonderzoek te gebeuren om te zien of de patiënt in kwestie de correcte dosis neemt. Het kan zijn dat met de tijd de behoefte aan schildklierhormoon toeneemt of afneemt. In principe zal de arts zich baseren op het TSH om de correcte dosis te kunnen inschatten. In sommige zeldzame gevallen is het TSH niet betrouwbaar om de schildklierfunctie te evalueren.
Geneesmiddelen bij een te snel werkende schildklier:
Thionamides
Thionamides zijn geneesmiddelen die de schildklier zullen afremmen wanneer er sprake is van hyperthyroïdie of een te snel werkende schildklier. Klassiek worden deze geneesmiddelen gebruikt voor de ziekte van Graves-Basedow. Patiënten die zwanger zijn of wensen zwanger te worden overleggen best met hun arts. De keuze van het geneesmiddel hangt af van hoe ver de zwangerschap gevorderd is. Een erg zeldzame bijwerking is een daling van de witte bloedcellen waardoor men vatbaar wordt voor infecties. Mensen die thionamides nemen dienen dus altijd een arts te raadplegen in geval van ziekte of koorts. Ook dienen de leverenzymen periodiek gecontroleerd te worden tijdens een dergelijke behandeling.
Betablokkers
Betablokkers zijn geneesmiddelen die ook aangewend worden bij patiënten met een te snelle schildklierwerking. Betablokkers zullen de symptomen verlichten die gepaard gaan met een te snelle schildklierwerking. Deze geneesmiddelen zullen de schildklierwerking echter niet afremmen.
Meestal worden betablokkers in combinatie gebruikt met thionamides in de behandeling van hyperthyroïdie.
Jodium
Jodium wordt soms toegediend aan patiënten met een te snel werkende schildklier als voorbereiding voor een operatieve verwijdering van de schildklier. Het gaat met name om SSKI (gesatureerde solutie van kaliumjodide). Dit zorgt voor een tijdelijke onderdrukking van de schildklierfunctie. Dit temporair effect wordt gebruikt om op een veilige manier de schildklier heelkundig te verwijderen aangezien een te snelle schildklier tijdens de operatie plots schildklierhormonen kan vrijgeven waardoor de operatie bemoeilijkt en zelfs gevaarlijk wordt.
Lugol oplossing bevat ook kaliumjodide, maar in lagere concentratie dan SSKI. Lugol oplossing kan in bepaalde gevallen thyreostatica vervangen of aanvullen. De indicatie wordt gesteld door de endocrinoloog.
Glucocorticoïden
Cortisone derivaten kunnen aangewend worden indien patiënten een te snelle schildklierwerking hebben door toedoen van amiodarone. Dit is een geneesmiddel dat in de cardiologie gebruikt wordt voor hartritmestoornissen. Amiodarone bevat jodium en kan op zichzelf ook toxisch zijn voor de schildklier. We onderscheiden klassiek een type 1 en een type 2 amiodarone gemedieerde thyreotoxicose. Wanneer het gaat om een type 2 amiodarone gemedieerde thyreotoxicose worden glucocorticoïden gebruikt in de behandeling om de op hol geslagen schildklier te temperen.
Kalium perchloraat
Kalium perchloraat wordt gebruikt bij type 1 amiodarone gemedieerde thyreotoxicose. Bij dit type wordt de schildklier ontregeld doordat amiodarone jodium bevat waardoor de schildklier op hol slaat. Kalium perchloraat remt de opname van jodium door de schildklier en draagt op die manier bij tot het matigen van de schildklierfunctie. Vooraleer deze behandeling in te stellen dient de endocrinoloog zich ervan te vergewissen over welk type het gaat en of een bijkomende behandeling met kalium perchloraat noodzakelijk is.
Lithium
Lithium is een geneesmiddel dat klassiek in de psychiatrie wordt gebruikt. Het heeft de eigenschap om de schildklierfunctie af te remmen. Patiënten die lithium nemen kunnen daardoor hypothyroïd worden. Soms wordt deze nevenwerking echter gebruikt met het oog op behandeling van een snel werkende schildklier. In sommige gevallen, wanneer klassieke geneesmiddelen niet verdragen worden, kan lithium aangewend worden om een te snelle schildklier te temperen. Lithium is echter geen eerste lijnsbehandeling aangezien we beschikken over andere geneesmiddelen met minder neveneffecten.
Controversiële geneesmiddelen
Wanneer je schildklier te traag werkt wordt in de regel een behandeling gestart met levothyroxine, ook wel T4 genoemd. Dit is het belangrijkste hormoon dat de schildklier produceert. De schildklier produceert in mindere mate ook T3. Het T3, of triiodothyronine, is eigenlijk het actieve schildklierhormoon. Het T4 dat de schildklier produceert wordt door de lichaamscellen omgezet naar T3 zodat dit zijn werking kan uitoefenen in de cellen.
Sommige artsen schrijven combinatiepreparaten voor waarin T4 én T3 zit. Het argument is dat dit beter zou aansluiten bij de fysiologische schildklierwerking. Er bestaat echter geen goede evidentie voor deze aanpak. Bovendien is de verhouding T4/T3 te laag omdat de component T3 te hoog gedoseerd is. Hierdoor kunnen klachten optreden zoals hartkloppingen, beven, etc. Op lange termijn kan dit leiden tot hartritmestoornissen en botontkalking.
Toch voelen sommige patiënten zich slecht wanneer ze T4 nemen en volgens hun bloedwaarden correct gesubstitueerd worden met schildklierhormoon. In eerste instantie dient de arts een andere oorzaak uit te sluiten voor dit onwelbevinden. Indien geen andere oorzaak gevonden wordt kan een behandeling met T3 in geselecteerde gevallen overwogen worden. Dit door de behandelende endocrinoloog die nauwgezet de patiënt opvolgt.
In 2015 werd een richtlijn gepubliceerd door de “British Thyroid Association” waarin de substitutie met T3 enkel mag geprobeerd worden bij patiënten die onder T4 behandeling met een correct TSH toch nog klachten blijven ervaren. Indien na drie maanden behandeling geen beterschap optreedt dient de behandeling te worden gestaakt. De T4/T3 ratio moet liggen tussen 1:13 en 1:20. Een dergelijke behandeling gebeurt best onder begeleiding van een ervaren endocrinoloog.
Gecontesteerde schildklierhormoon geneesmiddelen